تا به حال به جنس ظرفی که در آن غذا می پزید توجه کرده اید؟ کارشناسان می گویند جنس ظرف و روکش آن در پخش گرما و سرعت پخت غذا تاثیر دارد. برخی از ظروف باعث پخت سریع تر غذا می شوند و در مصرف انرژی صرفه جویی می کنند… برای انتخاب درست بهتر است ادامه همین مطلب را مطالعه کنید.

۱. ظروف تفلونی

ظرف هایی با روکش نچسب، از پرطرفدارترین ظرف های پخت وپز هستند زیرا می توان با آنها بدون روغن یا با کمترین میزان روغن و روی حرارت کم یا متوسط آشپزی کرد. مشکل ظروف تفلونی این است که روکش آنها به سرعت از بین می رود. این روکش نسبت به ضربه هم بسیار حساس است و ضربه های قاشق یا چاقو می تواند به آن آسیب برساند. اگر تفلون آسیب ببیند، مواد سمی و ذرات مسموم کننده آزاد می کند و غذایی که در آن پخت می شود، مضر خواهد بود. از سوی دیگر، لایه زیرین تفلون آلومینیوم است که خود ماده ای سمی است بنابراین با پخت غذا در ظرفی که تفلون آن آسیب دیده و آلومینیوم زیرین نمایان است، مواد سمی وارد غذا می شوند. بهترین کار این است تفلون های ساخته شده در کارخانه های معتبر را تهیه و درصورتی که آسیب دید، از پخت غذا در آن صرف نظر کنید.

۲. ظروف لعابی

روکش های لعابی معمولا روی ظروفی از جنس سرامیک یا چدن کشیده می شوند. نگهداری این ظروف راحت است و می توان برای پخت غذاهایی که به حرارت بالا نیاز دارند، از آنها استفاده کرد. متاسفانه لعاب هم همانند تفلون اگر در شرایط استاندارد تهیه نشود، می تواند حاوی ترکیب های سمی از جمله سرب، کادمیوم ، آرسنیک و پیگمنت های رنگی شیمیایی باشد. طول عمر روکش لعابی محدود است و در اثر ضربه و تغییر حرارت ناگهانی از بین می رود. هنگام شستشوی این ظرف ها نباید از سیم استفاده کرد و اگر ترک بردارند، باید کنارشان گذاشت حتی برای نگهداری غذا هم از آنها استفاده نکرد.

۳. ظروف سرامیکی

سرامیک در واقع نوعی ورنی است. به ظروف سرامیکی ظروف اکولوژیک یا سبز گفته می شود. این روکش نچسب، دقیقا مثل تفلون است با این تفاوت که حاوی ترکیب مضر موجود در تفلون نیست. روکش های سرامیکی در مقابل فرسایش و خوردگی، خراشیدگی و ساییدگی تا حدی مقاوم هستند اما وقتی آسیب دیدند، چون جنس زیرین آنها آلومینیوم است، احتمال آلوده و مسموم شدن موادغذایی پخته شده درون آنها بالاست و باید کنار گذاشته شوند. قیمت ظروف سرامیکی بالاتر از سایر ظروف پخت است به همین دلیل باید در نگهداری آنها دقت فراوان داشت تا آسیب نبینند. البته طول عمر روکش سرامیکی به نحوه استفاده از ظرف، میزان استفاده و نحوه شستشوی آن هم بستگی دارد.

۴. ظروف چدنی

چدن ها (که ترکیبی از آهن و کربن هستند)، عمر بالایی دارند. این ظروف مناسب پخت طولانی با دمای متوسط هستند و اگر فاقد آلومینیوم باشند، برای پخت وپز مناسب محسوب می شوند، پس قبل از خرید حتما به برچسب و ترکیب های مندرج در آن دقت کنید. لازم است حین استفاده از ظروف چدنی، نکته هایی را رعایت کنید تا چدن دیرتر از بین برود. اول اینکه قبل از استفاده باید چند دقیقه ای آنها را روی حرارت بگذارید تا گرم شوند. برای آنکه از گرم شدن کافی ظرف مطمئن شوید، می توانید قطره ای آب داخل آن بریزید و اگر به سرعت تبخیر شد، یعنی ظرف گرم شده است. درصورتی که ظروف چدنی اول گرم شوند، موادغذایی به آنها نخواهد چسبید. دوم اینکه در ظرف چدنی ای که هنوز استفاده نشده، نباید آب به مدت طولانی بماند زیرا باعث می شود زنگ بزند. سوم، برای شستشوی چدن از ابر استفاده کنید زیرا سیم ظرفشویی باعث خراشیدگی و آسیب آن می شود و چهارم اینکه بعد از اتمام پخت، ماده غذایی را از درون ظروف چدنی خارج کنید تا اکسید نشود. در ضمن در ظروف چدنی فاقد روکش نباید مواد اسیدی مثل آبلیمو یا سس گوجه فرنگی ریخت.

۵. ظروف آلومینیومی

این ظروف با قیمت پایین در بازار عرضه می شوند. آلومینیوم کاربردهای وسیعی در پخت وپز دارد. از ورق ها و ظروف یکبار مصرف پخت آلومینیومی گرفته تا قابلمه و کتری و… دلیل پرطرفدار بودن آلومینیوم، سبک بودن آن و پخش کردن سریع و یکنواخت حرارت است. متاسفانه طی روند پخت، احتمال آنکه ترکیب های سمی آلومینیوم وارد غذا یا آب شود، بسیار بالاست پس اگر برای سلامت خود ارزش قائل هستید، ظروف آلومینیومی یا چدن های حاوی آلومینیوم تهیه نکنید. آلومینیوم می تواند عوارض وحشتناکی برای مغز و ماهیچه ها داشته باشد. در ضمن این ظروف در برابر ضربه حساس اند و به سرعت تغییر شکل می دهند.

۶. ظروف اینوکس یا فولاد ضدزنگ

اینوکس از آهن، کروم و نیکل تهیه شده است. قابلمه های اینوکس کف ضخیمی دارند و این موضوع باعث پخش یکنواخت حرارت می شود و در نتیجه غذا در آنها به سرعت می پزد و در مصرف انرژی صرفه جویی خواهدشد. ظروف اینوکس نچسب هم هستند اما باید مراقب بود ترکیب های کلردار یا اسیدی داخل آنها نریزد. برخی از ظروف اینوکس به ۱۰/۱۸ معروفند، به این معنی که از ۷۲ درصد آهن، ۱۸ درصد کروم و ۱۰ درصد نیکل تهیه شده اند. این ظروف از جمله بهترین ظروف پخت محسوب می شوند و طول عمر بالایی دارند و می توان به سلامت غذایی که داخل آنها پخته می شود، اطمینان داشت.

۷. ظروف شیشه ای یا پیرکس

ظروف پخت شیشه ای یا اصطلاحا پیرکس، حرارت بالا را تحمل می کنند و در صورتی که این ظروف رنگ نشده باشند، می توان گفت سالم ترین نوع ظروف برای پخت غذا هستند. اگر به این ظروف ضربه های محکم وارد نشود و دچار شوک دمایی نشوند، مقاوم هستند و از همه مهم تر بازیافت می شوند! تنها نکته این است که باید مراقب باشید غذا داخل آنها ته نگیرد و نچسبد.

۸. ظروف سفالی

هزاران سال است که از این ظروف برای پخت کمک می گیرند. این ظروف روکش لعاب یا ورنی ندارند و درنتیجه بسیار سالم و طبیعی هستند. متاسفانه امروزه از این نوع ظروف بسیار کم استفاده می شود.

۹. ظروف مسی

مس هادی خوب حرارت است و اگر روی گاز آشپزی می کنید، می تواند ظرف پخت مناسبی باشد. معمولا از ظروف مسی برای تهیه مربا استفاده می کنند. مس قرمز به مرور زمان در مجاورت هوا اکسید می شود و به سبز خاکستری می گراید. مسی که به این رنگ درآمده، برای سلامت مضر است. مس زیاد برای سلامت مضر است به همین دلیل معمولا داخل مس را با فلزی دیگر می پوشانند. مشکل ظروف مسی این است که روکش داخلی آنها به مرور زمان به دنبال استفاده یا ریختن مواد اسیدی از بین می رود. به تازگی ظروف مسی با اینوکس روکش می شوند که نگهداری اش ساده تر و استفاده آن سالم تر است. برخی از ظروف نیز ترکیب مس و زینک هستند اما تعداد آنها بسیار کم است و به سختی پیدا می شوند.

۱۰. ظروف سیلیکونی

سیلیکون چیزی شبیه به کائوچو است و از ترکیب طبیعی سیلیسیوم و اکسیژن تهیه شده است. از ظروف سیلیکونی بیشتر در پخت شیرینی ها استفاده می شود. زمان پخت در این ظروف، سریع است و حتی بدون روغن ماده غذایی از آنها جدا می شود. شستشوی آنها ساده است و می توان به راحتی آنها را از فریزر به فر منتقل کرد. البته نباید این ظرف ها را روی حرارت مستقیم گذاشت. کیفیت ظروف سیلیکونی و بهای آنها متفاوت است. سیلیکون های پلاتینی از گران ترین انواع هستند و می توان از آنها در درجه حرارت های بسیار بالا استفاده کرد. سیلیکون پراکسید ضعیف ترین نوع سیلیکون است و برخلاف نوع پلاتینی تحمل ۴ ساعت حرارت ۲۰۰ درجه را ندارد. سیلیکونی که کیفیت پایینی دارد، هنگام استفاده بوی نامطبوعی تولید می کند و ممکن است مولکول های سمی را وارد غذای شما کند، بنابراین اگر ظرف سیلیکونی تان از نوع مرغوب نیست فقط از آن برای موادغذایی ای که در سرما تهیه می شوند، مثل ژله، استفاده کنید.